Elektrische aandrijving, belt drive, dubbele vering, abs-remmen en elektronische schakelsystemen. Een fiets is al lang niet meer ‘zomaar’ een fiets. De nieuwste generatie tweewielers maakt gebruik van geavanceerde technologie. Dat maakt het werk van fietstechnici spannender en uitdagender. Voor het imago van de fietsbranche is dat een positieve ontwikkeling. “Door de opkomst van e-bikes verschuift een deel van het werk richting elektronica”, vertelt Dick de Lange.
“Het niveau stijgt en er komt nieuwe techniek bij, met name op het gebied van elektronica. De branche heeft behoefte aan nieuwe vakmensen en aan vakmensen met nieuwe vaardigheden.”
Nieuwe bedrijfsschool was een uitkomst
Voor de regio Zeeland is de afstand tussen leerling, leerbedrijf en school een extra uitdaging voor de instroom. “We hebben in ons bedrijf een aantal leerwerkplekken die we permanent willen invullen. Toen het ROC in West-Brabant stopte met de fietsopleiding, was dat voor ons lastig. Hoe langer leerlingen moeten reizen, hoe eerder ze voor een opleiding dichterbij huis kiezen.”
Leerlingen begeleiden is een gedeelde verantwoordelijkheid”
De opening van een nieuwe bedrijfsschool in Middelburg in 2017, door de Tweewieler Academy en het regionale bedrijfsleven, was een uitkomst. “Als het moet, leiden we mensen intern op, maar dat is geen wenselijke situatie. Dankzij de bedrijfsschool kunnen we ons richten op dat waar we goed in zijn: de praktijkbegeleiding van leerlingen.”
Stageplaatsen schaars
In andere delen van het land staan tweewielerbedrijven voor een vergelijkbare uitdaging. Door een tekort aan leerlingen sluiten ROC’s hun tweewieleropleiding en door een gebrek aan tweewieleropleidingen in de buurt kiezen leerlingen voor een andere studierichting. Ook de beschikbaarheid van leerwerkplekken speelt een rol: leerlingen die dolgraag een tweewieleropleiding willen volgen maar geen stageplaats kunnen krijgen, kiezen sneller voor een andere sector of branche.
Omkeren; jongeren en zij-instromers enthousiasmeren
Om deze ontwikkeling om te keren, ondersteunt BOVAG ROC’s bij het opzetten en in stand houden van beroepsopleidingen. In regio’s zonder ROC-opleiding zet de Tweewieler Academy samen met het bedrijfsleven bedrijfsscholen op. Als ontwikkelings- en opleidingsfonds stimuleert OOMT de instroom met promotiecampagnes en met praktische ondersteuning voor bedrijven, leerlingen en zij-instromers. Op deze manier maken OOMT, de Tweewieler Academy en BOVAG werk van de werving en opleiding van nieuwe vakmensen. Samen met ROC’s, bedrijfsscholen en tweewielerbedrijven worden jongeren en zij-instromers enthousiast gemaakt voor een baan in de fietswerkplaats.
Ruimte geven
Dick de Lange vindt dat bedrijven ook zelf hun verantwoordelijkheid moeten nemen als het om leerlingbegeleiding gaat. “We vissen allemaal in een vijver met weinig vis. Dan moet je extra tijd en moeite investeren in mensen die nieuw zijn in het vak. Veel jongens die aan een tweewieleropleiding beginnen, zijn onervaren, maar geschikt om door te groeien. De ene keer krijg je een jonge jongen die nog nooit een band heeft geplakt, de andere keer een zij-instromer met een technische achtergrond in een andere branche. Iedereen die gemotiveerd is, krijgt bij ons de kans om het vak onder de knie te krijgen.”
Je moet anders durven denken en zoveel mogelijk lijntjes uitgooien”
Creatief denken en werken
Op dit moment begeleidt het tweewielerbedrijf in Kapelle twee fietstechnici. Een op mbo-niveau 2 en de ander op mbo-niveau 3. Bij het zoeken naar nieuwe mensen loont het om creatief te denken, vertelt De Lange. “Het zijn er minder dan vroeger, maar jongeren met interesse voor techniek zijn er altijd. Als iemand een dag met ons wil meelopen of een snuffelstage wil doen, dan zeggen we meestal ‘ja’. Wanneer je een klik met elkaar hebt, kun je kijken of er meer in zit.” Ook zij-instromers zijn welkom. “Je moet anders durven denken en zoveel mogelijk lijntjes uitgooien. Zo hebben we iemand uit de autobranche aangenomen voor de werkplaatsplanning en klantcontacten. Hij heeft daar vanuit zijn vorige baan volop ervaring mee en heeft dat perfect opgepakt.”
Samen opleiden, gedeelde verantwoordelijkheid
Naast instroom is uitstroom een uitdaging voor de branche. Het komt regelmatig voor dat leerlingen voortijdig met hun opleiding stoppen en een andere studierichting kiezen. Intensieve begeleiding helpt om dat te voorkomen, vindt De Lange. “Leerlingen begeleiden is een gedeelde verantwoordelijkheid. Wij doen dat hier met elkaar als team. We hebben ook een zeer gedreven leermeester. Die rol moet je zeker niet onderschatten. Een gemotiveerde leermeester is minstens zo belangrijk als een gemotiveerde leerling.”
Ook in de werkplaatsplanning houdt het bedrijf rekening met leerlingen. “We plannen tijd vrij voor de leermeester en plannen opdrachten ruimer in. Als je geen tijd vrij kunt of wilt maken voor leerlingen, kun je ze ook niet goed opleiden. Andersom geldt: als je dat wel doet, maak je jongeren een leven lang enthousiast voor het vak.”
Verschuiving
Nieuwe vakmensen zoeken, vinden en vasthouden is niet gemakkelijk. Toch kijkt de fietsondernemer uit Zeeland positief naar de toekomst. “We merken dat jongeren nogal eens een verkeerd beeld hebben van het werk in een tweewielerwerkplaats. Als ze hier eenmaal binnen zijn, zien ze hoe afwisselend het is.” Door de enorme verkooptoename van e-bikes groeit het aandeel elektronica en storingsdiagnose. Ook dat ziet De Lange in de eerste plaats als een kans.
“Je kunt heel diep in elektronica duiken. Dat maakt het fietsvak aantrekkelijker voor leerlingen met een voorkeur voor elektronica en ICT. Wij hebben pas iemand aangenomen die was begonnen aan een opleiding voor elektrotechnicus, maar die heeft ontdekt dat hij liever aan fietsen en e-bikes sleutelt. Hij is overgestapt naar de bedrijfsschool in Middelburg en krijgt bij ons een praktijkopleiding tot e-bike specialist.” Fietstechnicus is meer dan ooit een afwisselend beroep met kansen om jezelf te blijven ontwikkelen, besluit De Lange. “Als we dat als branche nog beter laten zien, denk ik dat we gemakkelijker de mensen vinden die we zoeken.”
